9 - 03 - 2020
آغاز جنگ نفتی
گروه انرژی- در حالی که هفته گذشته بهای نفت با امیدواری به دستیابی به توافق کاهش تولید رشد داشت اما پس از شکست مذاکرات اوپکپلاس بهای نفت برنت حدود ۱۰ درصد سقوط کرد که این موضوع نگرانیهایی را برای بازار نفت به وجود آورد.
روز شنبه پس از آنکه روسیه به پیشنهاد اوپک برای کاهش شدید تولید نفت به منظور تثبیت قیمتها پاسخ منفی داد و اوپک در واکنش، محدودیت تولیدش را متوقف کرد، قیمت شاخص نفتخام برنت بیشترین افت روزانه خود را در بیش از ۱۱ سال اخیر تجربه کرد.
در همین حال قیمت نفت برنت که روز سهشنبه تا بالای ۵۲ دلار در هر بشکه نیز رسیده بود با کاهشی ۷/۹ درصدی به ۴۵ دلار و ۲۷ سنت در هر بشکه رسید.
نفت شاخص آمریکا نیز از ۴۴ دلار و ۷۶ سنت به ۴۱ دلار و ۲۸ سنت رسید تا افتی ۴/۸ درصد را تجربه کند.
این در حالی است که با توجه به ادامه شیوع کرونا در جهان بهنظر میرسد روند کاهش قیمت در بازار نفت ادامه داشته باشد.
در این شرایط با وجود آنکه برخی از کارشناسان انتظار داشتند اوپک برنامههای کاهش تولید خود در جهت حمایت از قیمتها را بدون روسیه انجام میدهد و کاهش ۳۰۰ هزار بشکهای روسیه را نیز اجرایی میکند اما به نظر میرسد جنگ نفتیای پیشرو خواهیم داشت که به گفته کارشناسان میتواند به راحتی نفت را به کانال ۳۰ دلار برساند.
گفته شده قرار است سعودیها از ماه آینده به جاى کاهش تولیدات خود، حجم تولیدات را از روزانه هفت میلیون به ١٠ میلیون بشکه افزایش دهند!
طبق اطلاعاتی که توسط منابع بدون ذکر نام در اختیار بلومبرگ قرار گرفته عربستان به شکل خصوصی به برخی بازیگران بازار اعلام کرده در صورت نیاز تولید خود را تا ۱۲ میلیون بشکه در روز نیز بالا میبرد.
به گفته کارشناسان با در نظر گرفتن آثار کرونا بر تقاضای نفت، این کار عربستان بازار را به شکل کامل به هم خواهد ریخت. یک تحلیلگر بازار نفت به بلومبرگ میگوید: «در مقیاس صنعت نفت این کار مانند اعلام مستقیم جنگ است.»
از سویی بزرگترین تولیدکننده نفت جهان همچنین در اقدامی دیگر از روز شنبه جنگ بر سر قیمت را آغاز کرده و نفت خود را با قیمتی که حداقل در ۲۰ سال گذشته بیسابقه بوده با تخفیف بالا در اروپا، شرق دور و آمریکا عرضه میکند. این کار با بالا رفتن مشتری نفت عربستان به ضرر دیگر تولیدکنندگان تمام میشود.
کارشناسان بر این باورند که این راهکار عربستان میتواند تلاشی باشد برای وارد کردن بیشترین درد در کوتاهترین زمان ممکن به روسیه و دیگر تولیدکنندگان تا آنها را بار دیگر بر سر میز مذاکره بکشاند و بار دیگر به سرعت به سطح تولید قبلی بازگردد.
ضربه به شیل
در این میان اما تحلیلگران پیشبینی کردند شکست مذاکرات اوپکپلاس که با هدف کاهش بیشتر تولید در واکنش به افت تقاضا پس از شیوع ویروس کرونا صورت گرفت، ممکن است قیمت نفت را به پایین ۴۰ دلار در هر بشکه برساند و باعث شود تولید نفت شیل آمریکا تا پایان سال کمتر شود.
جیمز ویلیامز، رییس موسسه مالی WTRG معتقد است رشد مداوم چندین ساله تولیدکنندگان نفت شیل آمریکایی در چند ماه گذشته کاهش یافته و ممکن است بیش از آنچه انتظار میرود کاهش پیدا کند.
به گفته ویلیامز «اگر اوپک هیچ توافقی برای کاهش تولید نداشته باشد (پیش از پایان ماه مارس(فروردین۹۹) یعنی وقتی که توافق کاهش تولید فعلی ۷/۱ میلیون بشکهای منقضی شود)، ما به انتظار تبادل نفت در بازه قیمتی ۳۵ تا ۴۵ دلار در هر بشکه هستیم.» وی گفت: «مطمئنا در اواسط سال جاری میلادی تولید نفت آمریکا دوباره شروع به کاهش میکند، دقیقا مانند آنچه که ما پس از سقوط قیمت نفت در سال ۲۰۱۶ شاهد بودیم یعنی هنگامی که هر دو شاخص نفتی برنت و وستتگزاس به دلیل تولید بیش از حد به کمتر از ۳۰ دلار در هر بشکه کاهش یافتند.»
به علاوه در سناریوی قیمت پایینتر، ویلیامز و سایر تحلیلگران معتقدند شرکتهای کوچکتری که در بخش بالادستی فعالیت میکنند، ممکن است آسیب ببینند زیرا بودجه سرمایه آنها محدودتر بوده و دسترسی کمتری به تامین مالی در بازار وامدهی دارند.
بر اساس گزارش پلاتس، تولید نفت شیل آمریکا در حال حاضر حدود ۱/۹ میلیون بشکه در روز است. طبق سناریوی تحلیلگران، در بدترین حالت اگر قیمت نفت آمریکا در سال ۲۰۲۰ به ۳۵ دلار سقوط کند، تولید این کشور به ۷۵/۹ میلیون بشکه در روز کاهش پیدا خواهد کرد در حالی که بر مبنای قیمت ۵۴ دلار، تولید این کشور ۹۵/۱۲ میلیون بشکه در روز پیشبینی شده بود.
زیان ۱۵۰ میلیون دلاری روسیه
از سویی گفته میشود روسیه نیز از لغو توافق کاهش تولید نفت روزانه تا ۱۵۰ میلیون دلار زیان میبیند.
لئونید فدون از مدیران ارشد و از سهامداران شرکت نفت لوکاویل روسیه در مورد تصمیم برای لغو توافق کاهش نفت با اوپک گفت: این تصمیم بسیار غیرمنتظره و غیرمنطقی است.
فدون اعلام کرد روسیه به خاطر لغو توافق کاهش تولید نفت با اوپک روزانه از ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون دلار زیان میبیند.
وی توضیح داد: این زیان بر اثر سقوط بهای نفت از سطح ۶۰ دلار برای هر بشکه در صورت حفظ توافق کاهش تولید نفت با اوپک به حدود ۴۰ دلار با توجه به صادرات روزانه پنج میلیون بشکه نفت است.
فدون از سخن گفتن درباره دلایلی که روسیه توافق با اوپک برای کاهش تولید نفت را تمدید نکرد و نیز امکان برای تجدیدنظر درباره این تصمیم خودداری کرد و فقط گفت که از این وضعیت اندکی شوکه شده است.
وی این را نیز گفت که شرکتهای روسی تصمیم به افزایش تولید نفت گرفتند اما رشد ۳- ۲ درصد نمیتواند زیانها را جبران کند.
پایان اوپکپلاس؟
علاوه بر این کارشناسان معتقدند مخالفت روسیه با پیشنهاد کاهش تولید که برای ایجاد تثبیت قیمت نفت بعد از شیوع ویروس کرونا مطرح شده بود احتمالا تبعات سنگینی نیز برای ائتلاف اوپکپلاس به همراه داشته باشد چراکه ظاهرا هدفی که از راهاندازی این بلوک مدنظر بوده از میان رفته است و این موضوع میتواند مهمترین انگیزه برای پایان دادن به همکاریای باشد که پیشتر آینده دیگری برای آن تصور میشد.
به گزارش اویلپرایس، شکست در جدیدترین مذاکرات اوپکپلاس به احتمال بسیار زیاد اعضای اصلی اوپک را به گام برداشتن به سوی خاتمه حیات اوپکپلاس سوق خواهد داد.
بر اساس این گزارش، اوپک پیشنهاد کرده بود توافق فعلی برای محدودیت عرضه ۵/۱ میلیون بشکه در روز تا پایان سال ۲۰۲۰ تمدید شود و ۵/۱ میلیون بشکه در روز تا پایان ماه ژوئن به کاهش تولید اضافه شود اما روسیه روز جمعه حاضر نشد با این پیشنهاد همراهی کند و در نتیجه قیمتهای نفت در یک روز ۱۰ درصد سقوط کرد.
لطف مسکو به ریاض!
از سوی دیگر اما برخی از تحلیلگران معتقدند جواب رد روسیه به نفع اوپک و عربستان تمام خواهد شد!
به گفته این تحلیلگران مهم نیست مخالفت روسیه در کوتاهمدت تا چه اندازه ناراحتکننده است اما به نفع منافع بلندمدت عربستان و اوپک تمام خواهد شد چراکه استراتژی عربستان برای کاهش تولید نفت به منظور تقویت قیمتها موثر واقع نشده و باعث از دست رفتن سهم بازار این کشور و قیمتهای پایینتر شده بود که بدترین اتفاق ممکن بودند. این کشور در یک دهه گذشته موارد متعدد کاهش تولید را با سایر اعضای اوپک هماهنگ کرده بود و در چند سال اخیر دامنه همکاری خود را توسعه بخشیده و با گروهی از تولیدکنندگان غیرعضو اوپک شامل روسیه متحد شده بود.
طی این مدت در حالی که عربستان و روسیه مدام سهم بازارشان را به تولیدکنندگان غیراوپک به خصوص تولیدکنندگان آمریکایی واگذار میکردند، قیمتهای نفت هم پایینتر میرفتند.
شاید بهترین راه برای نشان دادن اینکه کشورهای یادشده چه اندازه سهم بازارشان را از دست دادهاند مقایسه تولید سه تولیدکننده بزرگ جهان در مدت هشت سال اخیر است.
تا سه ماهه چهارم سال ۲۰۱۱ تولید نفت پس از رکورد شدید سال ۲۰۰۹-۲۰۰۸ به وضعیت عادی برگشت و از این رو میتواند مبنای مناسبی برای مقایسه بلندمدت باشد.
در فاصله اکتبر تا دسامبر ۲۰۱۱ تولید نفت عربستان ۷/۹ میلیون بشکه در روز و روسیه ۴/۱۰ میلیون بشکه در روز و آمریکا شش میلیون بشکه در روز بود. هشت سال بعد در سه ماهه چهارم سال ۲۰۱۹ تولید عربستان کمتر از ۲/۰ میلیون بشکه در روز معادل دو درصد و روسیه بیش از ۲/۰ میلیون بشکه در روز معادل دو درصد رشد کرد اما تولید آمریکا ۸/۶ میلیون بشکه در روز معادل ۱۱۴ درصد افزایش پیدا کرد.
آمریکا از هر دو کشور روسیه و عربستان سعودی به عنوان بزرگترین تولیدکننده نفتخام پیش افتاد و اگر تولید میعانات و مایعات گاز طبیعی حساب شود، این شکاف عمیقتر خواهد بود.
قیمت در برابر حجم تولید
در کوتاهمدت عربستان سعودی به عنوان تولیدکننده تاثیرگذار بر بازار میتواند تا حدودی بین دفاع از قیمتها و دفاع از سهم بازار انتخاب کند. اما در میانمدت و بلندمدت رشد عرضه جدید خارج از کنترل اوپکپلاس به معنای آن خواهد بود که این کشور هم مانند سایرین تاثیرگذاری چندانی روی قیمتها نخواهد داشت.
علی نعیمی، وزیر نفت سابق عربستان سعودی در یک مصاحبه تلویزیونی در سال ۲۰۱۵ اظهار کرده بود: هیچکس نمیتواند قیمت نفت را تعیین کند و این دست خداست. اما این امر مانع از این نشد که عربستان سعودی و اوپک به منظور تاثیرگذاری روی قیمتها به دفعات تلاش کنند و شکست بخورند.
محدودیتهای تولید توسط عربستان سعودی و متحدانش در اوپک و غیراوپک باعث تقویت تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا شد و به آنها اجازه داد در شرایط رکود سخت دوام آورده و سپس به رشد بازگردند.
حمایت از قیمتها
در طول دهه گذشته عربستان سعودی دفاع از قیمت نفت در کوتاهمدت را به پیامدهای بلندمدت قابل پیشبینی از نظر راکد ماندن تولید و تقویت فعالیت شیل آمریکا اولویت داده است.
تنها استثنای بزرگ دوره بین اواسط سال ۲۰۱۴ تا اواخر سال ۲۰۱۶ بود که عربستان سعودی تصمیم گرفت از سهم بازار خود دفاع کرده و اجازه دهد قیمتها ریزش کنند.
افت قیمت نفت در سال ۲۰۱۵-۲۰۱۴ نشانه این بود که استراتژی متمرکز بر حجم تولید موفق نبوده و این موضوع به قیمت شغل نعیمی در سال ۲۰۱۶ تمام شد. اما افت قیمت در سال ۲۰۱۵-۲۰۱۴ واکنش غیرقابل اجتناب بازار به قیمتهای بالا بود که بازار را تا اواسط سال ۲۰۱۴ با اشباع عرضه مواجه کرد.
رکود متعاقب آن، عامل رکود طولانیمدت تولید نفت شیل آمریکا در یک دهه گذشته و تنها باری بود که عربستان سعودی جلوی از دست دادن سهم بازار به آمریکا را گرفت. اگر اجازه داده نمیشد قیمتها کاهش پیدا کنند، عربستان سعودی ناچار به کاهش تولید میشد و شاید بازار در دوره ۲۰۱۶- ۲۰۱۵ مازاد عرضه عظیمی را تجربه میکرد.
حمایت از تولید رقیب
برای درک اینکه چرا استراتژی عربستان سعودی موثر واقع نشده، کافی است رشد تولید نفت آمریکا با رشد مصرف جهانی از سال ۲۰۱۱ مقایسه شود.
تولیدکنندگان نفت آمریکایی همه رشد تصاعدی مصرف جهانی در سال ۲۰۱۴، ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ و تقریبا همه مصرف تصاعدی در سال ۲۰۱۲ و حدود دو سوم از مصرف تصاعدی در سال ۲۰۱۳ را تصرف کردند.
تنها سالهایی که تولیدکنندگان آمریکایی کمتر از نیمی از مصرف تصاعدی را تصرف کردند در سالهای ۲۰۱۵، ۱۶/۲ و ۲۰۱۷ بود که پس از ریزش قیمتها، رشد تولید نفت آمریکا کندتر شد یا کاهش پیدا کرد. تولیدکنندگان آمریکایی سودبرنده اصلی استراتژی عربستان بودهاند در حالی که سهم بازار خود این کشور و قیمتهای نفت کاهش پیدا کردهاند.
توازن دوباره بازار
اگر بازار پس از اپیدمی ویروس کرونا که تاثیر شدیدی روی تقاضا در کوتاهمدت خواهد داشت، دوباره بخواهد متوازن شود باید رشد تولید آهستهتر و رشد مصرف سریعتر شود. قیمتهای پایینتر موثرترین راه برای اجرای تغییرات لازم از طریق پایین بردن تولید شیل آمریکا و همزمان تشویق به رشد مصرف در سراسر جهان است.
کاهش تولید اوپکپلاس برای جلوگیری از انباشت ذخایر نفت و کاهش قیمتها، سیگنال قیمت ضروری را ضعیف کرده و باعث میشود روند تغییرات ضروری در بازار طولانیتر شود.بر اساس گزارش رویترز، کاهش بیشتر تولید نفت اوپکپلاس از تولیدکنندگان شیل آمریکا حمایت خواهد کرد و محرکها برای رشد سریعتر مصرف نفت را ضعیف میکند. مخالفت روسیه با کاهش بیشتر تولید تصمیمی است تا به جای اوپکپلاس به خود قیمتها اجازه داده شود بازار را متوازن کنند. این اقدام در بلندمدت تصمیم درستی برای عربستان سعودی، اوپک و همچنین روسیه خواهد بود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد